ضجه های زاگرس و امدادگران بی حفاظ طبیعت، جان هایی که می سوزند تا طبیعت نسوزد - وبلاگ آوا

به گزارش وبلاگ آوا، سال هاست وقتی به اواسط اردیبهشت می رسیم دلمان به شور می افتد که اگر دامن مادر طبیعت دچار حریق گردد، چگونه آن را باید مهار کرد.

به گزارش خبرنگار از ، گاهی به سادگی تمام از کنار نعش جنگل های بلوط عبور می کنیم که با پیراهن سوخته، تمام غرور و صلابت و پایداریشان در معرض باد به سخره گرفته شده و گاهی، به جای خالی ِسبزِ آن درختان پیر و کهن، یا نارس و جوان، آه می کشیم تا نفس هایمان در دل طبیعت، جان دوباره ای بیابند.

اما دریغ! که وقتی جنگلی از انبوه درختان بلوط در مقیاس هکتار ها دچار آتش سوزی می گردد، چه باک بر لشکر مخوف خاک تا با پوشینه غبار به جان نفس هایمان حمله ور گردد.

لشکر خاک که حمله ور می گردد، خودی و ناخودی نمی شناسد و هرگز حریم و مرزی برای عبور خود قائل نیست، اما! درختان بلوط که باشند، قطعا این دیو هفت سر نمی تواند عرض اندامی بکند.

لشکر غبار بی محابا می آید و بی هیچ ترسی تا آنسوی نگرانی های ما از ادامه حیات فرزندانمان به پیش می رود و ما کماکان می نشینیم! می نشینیم که گاهی شاید به رسم باستانیان پایکوبی تاتاری مرگبار شعله های افسون ساز آتش در باد را نگاه کنیم؛ و آیا واقعا باید نشست و پایکوبی نامیمون این شعله های سرکش و افسار گسیخته آتش در دامان طبیعت زاگرس را نگاه کرد؟ آیا چه کنم، چه کنم! شیوه خوبی برای مبارزه با هجوم آتش های فصلی و در پی آن برخواستن گرد و غبار و خاک است؟ قطعاً راهکار در سپردن مدیریت بلایا و عوارض طبیعی به خود طبیعت نیست! و یا اینکه دعا کنیم تا باران بیاید و هوا را از لوث آلودگی نجات دهد.

تراژدی دردناک پایکوبی آتش در دامان عروس زاگرس، ماجرای جدیدی نیست ماجرای آتش دریافت جنگل ها و مراتع که هر از گاهی تیتر یک رسانه های مختلف می گردد داغی را بر دل عروس زاگرس گذاشته است که ریشه های بلوط هایش را در ارتفاعات زاگرس سست می نماید.

طی هفته های گذشته آتش سوزی های متوالی بویژه در غرب کشور دوباره توجه افکار عمومی و سازمان های مردم نهاد و مدافع طبیعت را به خود جلب کرد که آیا واقعا برای مهار این آتش سوزی های قابل پیش بینی هیچ راه کاری وجود ندارد؟! و آیا با هیچگونه تدبیری نمی توان مسببین این آتش سوزی ها را شناسایی و یا خنثی کرد؟!

آتش در دامنه های زاگرس زبانه می کشد و بلوط به زوال نشسته را در کینه ای عجیب و بی دلیل می سوزاند، صدای فریاد های بلوط تنها و بی پناه در جای جای زاگرس به گوش می رسد و زاگرس نشینان این غم عظیم را در عمق جان خود درک می نمایند.

داستان غم انگیز آتش سوزی های پی در پی جنگل های زاگرس مشابه سال های گذشته با فرارسیدن فصل گرما شروع شده است و تا به امروز بهار بیش از چندین هزار هکتار (جنگل های پاوه، پلدختر، اندیکا، گچساران، بهبهان، دهدشت، چهارمحال و بختیاری، بوشکان بوشهر، بندرعباس، میناب و سیریک در هرمزگان و...) از جنگل های هزار ساله و درختان چند صد ساله زاگرس را به خزان تبدیل نموده است.

به گفته فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری، به طور میانگین سالانه حدود 10 هزار هکتار از عرصه های منابع طبیعی طعمه حریق می شوند که بیشترین آتش سوزی ها در عرصه های منابع طبیعی زاگرس اتفاق افتاده است.

در هفته اخیر 60 هکتار از جنگل های منطقه بلوط بلند استان چهارمحال و بختیاری طعمه حریق شد. با کوشش نیرو های منابع طبیعی، مدیریت بحران و تشکل های مردمی در روز نخست مهار شد، اما به علت وزش باد شدید مجددا آتش در این منطقه شعله ور شد و به دلیل سخت گذر بودن منطقه عملیات اطفای حریق بادشواری روبرو شد و کوشش برای مهار آتش همچنان ادامه دارد.

• 100 هکتار از جنگل های بلوط بلند طعمه حریق شد
• فعالیت 17 بالگرد جمیعت هلال احمر کشور به منظور امدادرسانی
• ریزش کوه،مامور اطفای حریق را به کام مرگ کشاند

افراد حاضر در محل حریق که به عنوان نیرو های مردمی به منطقه اعزام شده اند، بیان کردند: شدت آتش سوزی بالا است و با تاریک شدن هوا فرایند مهار سخت تر می گردد.

به دنبال این حادثه، محمد مهدی حسینی از امدادگران جوان استان چهارمحال و بختیاری در عملیات مهار آتش سوزی جان به جان آفرین تسلیم کرد.

سید احمد مرتضوی فرد مدیر عامل جمعیت هلال احمر چهارمحال و بختیاری گفت: این امدادگر 22 ساله در حین پشتیبانی عملیات اطفای حریق، بر اثر اصابت سنگ به ناحیه سر، جان خود را از دست داد.

جوانان فداکار و نیرو های امدادی سازمان های مردم نهاد به عشق زنده ماندن این طبیعت به دل آتش زدند و با ازخودگذشتی، فداکاری و ایثار آتش مهار شد تا طبیعت برای آیندگان زنده بماند.

خرداد ماه سال جاری بود که البرز زارعی کوهسرک 38 ساله که در جریان مهار و اطفای آتش سوزی منطقه دیل در ارتفاعات گچساران دچار سوختگی شدید شده بود؛ درحادثه آتش سوزی جنگل های پاوه هم سه ایرانی جان باختند.

محمدجواد مختاری، جوان 31 ساله داوطلب مدافع طبیعت هم که برای فرونشاندن آتش سوزی به بلندی های منطقه فهلیان رفته بود، دچار سوختگی شدید شد و در یکی از بیمارستان های شیراز جان سپرد.

رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر کشور با اشاره به تصویب قانون جدید مدیریت بحران در سال گذشته، اضافه نمود: امدادگران حادثه دیده در سوانح مختلف، مشمول قانون فداکاران خدمت می شوند.

مهدی ولی پور در آیین خاکسپاری محمد مهدی حسینی که در عملیات پشتیبانی اطفاء حریق جنگل های زاگرس دچار حادثه شد، با اشاره به اینکه امدادگران جمعیت هلال احمر به صورت داوطلبانه در بخش های مختلف امداد و نجات، حوادث و سوانح و خدمات اجتماعی، درمانی و توانبخشی فعالیت دارند و در حین ماموریت دچار حادثه می شوند، گفت: در قانون جدید مدیریت بحران که شهریورماه سال گذشته تصویب شد، این افراد مشمول قانون فداکاران خدمت خواهند شد.

بدون شک فداکاری و از جان گذشتگی این عزیزان در راه حفاظت و حراست از میراث طبیعی کشور در تاریخ ماندگار و چراغ راهی برای توجه بیشتر به حفاظت از آب و خاک سرزمین عزیزمان خواهد بود و فداکاری این عزیزان، الگویی برای همه مسئولین کشور در جهت صیانت از محیط زیست، احساس مسئولیت در قبال آن و توجه به پیشرفت پایدار و حکمرانی مطلوب خواهد بود.

جان هایی که می سوزند تا طبیعت نسوزد. اما تا کجا باید دیگران با جان خود تاوان سهل انگاری و بی تفاوتی کسانی را بدهند که برای طبیعت ارزشی بیشتر از چند ساعت تفریح و گذران اوقاتی کنار دوستان قائل نیستند.

کسانی که آتش سهل انگاری را به جان طبیعت می اندازند و مهار آن شاید تاوانی به قیمت داغدار شدن خانواده و یتیمی کودکی گردد. مردانی که ناگزیرند برای خاموش کردن آن با دست خالی و شجاعانه به قلب آتش بزنند و این جدال نابرابر گاهی به مرگ شهادت گونه آن ها بیانجامد.

گاهی در رسانه ها و جراید که پای صحبت های مسئولین منطقه ای می نشینیم، صحبت از گرمای فصلی به میان می آید و گاهی هم صحبت از عوامل انسانی بی مسئولیت که در تفرجگاه ها بی توجه به حساسیت های لازم، آتش را به حال خود و باد رها می نمایند.

علی محمدی مقدم مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت: گرم شدن هوا یکی از دلایلی است که باعث می گردد جنگل ها دچار آتش سوزی شوند، اما عامل انسانی در ایجاد حریق جنگل ها و مراتع بالای 90 درصد هست که نمی توان از آن غافل شد.

ارتفاعات و مناطق صعب العبور چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویر احمد و لرستان که سال های متوالی بویژه سال جاری در معرض این آتش سوزی ها قرار دارند؛ بر اساس گزارش های مردمی و برخی از نهاد های مرتبط، متاسفانه از امکانات متناسب با موضوع اطفاء حریق برخوردار نیستند و همین موضوع موجبات خسارات جبران ناپذیری را فراهم نموده که در پی آن وسعت قابل توجهی از جنگل های بلوط این منطقه از بین رفته است؛ جنگل هایی که هم تا حدودی مانع پیشروی گرد و غبار هستند و هم، زیستگاه گونه های مختلف حیوانی و گیاهی.

جنگل های زاگرس با گستردگی در 11 استان کشور با شش میلیون هکتار مساحت 40 درصد جنگل های ایران را تشکیل می دهند که حدود 70 درصد تیپ گونه های جنگلی زاگرس را بلوط ها شامل می شوند. استان چهارمحال وبختیاری 307 هزار هکتار رویشگاه جنگلی دارد که هر از گاهی طعمه حریق شده و گرفتار شعله های آتش و دود می گردد وجود درختان و کنده های خشک در منطقه نیز بر شدت حریق می افزاید و فرایند مهار کردن آتش سوزی را کند می نماید.

هم اکنون 90 درصد عرصه های استان، زیر پوشش منابع طبیعی و آبخیزداری و 10 درصد عرصه ها نیز زیر مجموعه محیط زیست است، که علاوه بر خشکسالی سال های گذشته و برداشت بی رویه آب و گرد و غبار، آتش سوزی جنگل ها و مراتع و زمین های کشاورزی به عنوان یکی از مهمترین دلایل تخریب منابع طبیعی و حیات وحش استان است.

ابتدایی ترین پیش بینی لازم برای مقابله با این پدیده فصلی مهلک، فراهم کردن امکانات مورد احتیاج برای اطفاء آن است؛ اما با توجه به موقعیت و آمایش سرزمینی این منطقه که کوهستانی می باشد، رساندن امکانات و نیروی انسانی به محل وقوع آتش سوزی در سریعترین زمان ممکن از اوجب واجبات و از اولویت و اهمیت ویژه ای می تواند برخوردار باشد.

با این شرح جای هیچ گونه شکی باقی نمی ماند که یکی از این امکاناتی که در جلوگیری از گسترش آتش نقش به سزایی را ایفا می نماید بالگرد است و عدم وجود آن، یعنی عدم دسترسی به هنگام و سریع نیروی انسانی و تجهیزات و امکانات اطفاء حریق در محل حادثه.

علی محمدی مقدم مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری چهارمحال و بختیاری با اشاره به تجهیزات مورد احتیاج در اطفا حریق بیان کرد: لوازم اطفا حریق در استان پاسخگو نبوده با توجه به صعب العبور بودن مناطق و کوهستانی بودن آن احتیاج به تأمین بالگرد همچنین تجهیزات انفرادی مثل موتور سیکلت، دمنده ها، آتش کوب ها و بیل شن کش است.

او با بیان اینکه نمی توان از مسائل پیش روی این اداره کل در بحث آتش سوزی غافل شد و حدود سه سال است که هیچ اعتباری از ستاد بحران به منابع طبیعی در بحث حریق اختصاص داده نشده است، گفت: متاسفانه آتش سوزی در مناطقی رخ می دهد که با ماشین نمی توان به آن وارد شد و ما درخواست اعتبار برای خرید موتورسیکلت داشتیم، اما در این چند سال هیچگونه امکاناتی برای اطفاء حریق از سوی مدیریت بحران برای منابع طبیعی تأمین نشده است.

حسن عسگری جانشین فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه میزان بارندگی و پوشش گیاهی در مراتع یکی از عوامل دخیل در افزایش یا کاهش آتش سوزی است اضافه نمود: اختصاص حداقل یک دستگاه روت فایر به هر شهرستان، به کارگیری دستگاه دمنده برای اطفای حریق، اختصاص بیل، شن کش و آتشکوب به شهرستان ها، احداث آتش بر در مناطق بحرانی و شکل گیری گروه های حفاظت از منابع طبیعی در فرمانداری ها از اقدامات در مقابله با گسترش حریق بود.

شهرام احمدی مدیرکل محیط زیست چهارمحال و بختیاری با اشاره به وقوع آتش سوزی های اخیر در منطقه زاگرس گفت: کاهش سطح آتش سوزی ها در استان به دلیل تعامل و یاری جوامع محلی بوده است و این جوامع نقش مهمی در مقابله با آتش سوزی جنگل ها دارند.

او با اشاره به برگزاری جلسات آموزشی و اطلاع رسانی به جوامع محلی و سازمان های مردم نهاد گفت: طی چند سال گذشته مساحت آتش سوزی های استان کاهش چشمگیری داشته است که علت آن تعامل، مشارکت و یاری جوامع محلی است.

احمدی افزود: به منظور آمادگی برای مهار آتش سوزی در مناطق تحت حفاظت محیط زیست، وسایلی مانند بیل، آتش کوب، لباس های ضد حریق، فلاکس بک و دستگاه های اطفاء حریق قابل حمل در حد توان آماده و نیرو ها تجهیز شده اند.

او با اشاره به افزایش حفاظت فیزیکی و آماده باش نیرو های این سازمان ادامه داد: تیم های واکنش سریع در راستای مهار آتش تشکیل شده و همه کارکنان این سازمان به صورت شیفتی در حالت آماده باش گرفته اند تا در صورت لزوم آمادگی مهار آتش وجود داشته باشد.

حیات انسان ها وابستگی زیادی به جنگل ها و درختان دارد، نقش و کارکرد جنگل ها امروزه به قدری اهمیت دارد که هر گونه کوتاهی در این مسئله ضرر های جبران ناپذیری را برای نسل امروز وآیندگان به همراه خواهد داشت و بی توجهی به جنگل های پهنه زاگرس آینده ای تاریک را رقم خواهد زد.

آتش سوزی در این منطقه باری دیگر یادآور این نکته بود که حفظ و حراست از طبیعت و عرصه های طبیعی وظیفه عمومی است و ضروری است مرتع داران و استفاده نمایندگان از عرصه های طبیعی و تفرجگران بیشترین دقت را در حفاظت از عرصه های طبیعی داشته باشند.

حسن عسگری جانشین فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت: پهنه بندی مراتع جنگل های بحرانی و تهیه نقشه از آن ها برای محافظت بیشتر در مقابل آتش سوزی یکی دیگر از اقدامات اجرا شده برای جلوگیری از حریق در مراتع است.

در قانون حفاظت و بهره برداری از منابع طبیعی نیز مواد قانونی برخوردی و بازدارنده ای وجود دارد که از آن جمله می توان به ماده 47 قانون اشاره نمود، بر اساس این ماده هر کسی آتش سوزی عمدی در جنگل ها ایجاد کند به حبس از یک تا 10 سال محکوم می گردد.

محمدی مقدم مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری از مردم خواست: هرگونه آتش سوزی را به مأموران منابع طبیعی و آتش نشانی اطلاع رسانی نمایند و یا با کد 1504 تماس بگیرند.

طبق گفته کارشناسان حوزه جنگل خسارت آتش سوزی در هر هکتار از مناطق جنگلی در حدود 56 میلیون تومان است و در آتش سوزی جنگل های زاگرس در بهارو تابستان سال جاری صد ها هکتار جنگل از بین رفت.

مدیر یکی از انجمن های زیست محیطی معتقد است: آموزش، فرهنگ سازی و ایجاد دانش عمومی در کنار اقدامات تدریجی به نوعی کلید نجات منابع طبیعی و محیط زیست به خصوص برای جلوگیری از تخریب و حریق های عمدی است.

دهکردی گفت: با توجه به سیاست های برنامه ششم توسعه و با تصویب لایحه منابع طبیعی و محیط زیست مدیریت دو سازمان جنگل ها و مراتع و آبخیزداری و محیط زیست در قالب یک وزارت با یک مدیریت مستقل می تواند گره گشا باشد.

بر همین اساس بسیاری از برنامه ها باید بر حفظ این منابع پایدار باشد در غیر اینصورت شاهد نابودی و ریشه کنی جنگل ها و از بین رفتن حیات جانوران و حتی حیات انسان ها با مشکل روبرو خواهد شد و آیندگان از بی تفاوتی امروز لطمه و آسیب های فراوانی را متوجه خواهند شد.

گزارش از نگار شیخ پور

ن